Steden & Staten

Steden & Staten

De tijd van Steden en Staten

Edward III
In gevangenschap bij Edward III, was Louis van Bourbon, prins van Koninklijke bloede, zo hoffelijk, elegant, ridderlijk en geliefd, dat de Engelse ridders hun koning vroegen hem vrij te laten uit vrees voor de deugd van hun dames.

Bourbon
Een meester in het veroveren van kastelen was Louis, hertog van Bourbon, een prins van koninklijke bloede. In 1373, in de nabijheid van Poitou, belegerde Louis met een klein leger een kasteel van The Black Prince. Het kasteel werd verdedigd door een garnizoen onder leiding van een squire, een landjonker. Omdat het kasteel onneembaar bleek, werd overgegaan tot het graven van gangen. Al gauw hadden de belegerden dat door en groeven een tegengang. Wonder boven wonder troffen de gravers elkaar. De hertog vroeg of er een ridder was bij de belegerden om met hem te vechten in de gang. Het antwoord was dat er wel een jonker was, maar geen ridder. De hertog was daar echter tevreden me. De gang was zo nauw dat er van grote schade bij een gevecht geen sprake kon zijn. Zo begon er een ongevaarlijk steekspel, waarbij de hertog in zijn enthousiasme zijn oorlogskreet schreeuwde. De jonker herkende de kreet en vroeg of hij werkelijk tegen de hertog vocht. Toen dat zo bleek te zijn, bood hij meteen uit eerbied het kasteel aan, op voorwaarde dat de hertog hem dan wel tot ridder zou slaan. De hertog ging akkoord en zij spraken af dat de overgave echter pas twee dagen later zou plaatsvinden. Ze vonden het egoistisch om hun manschappen het plezier van een ongevaarlijk robbertje vechten te onthouden.

Guerilla
Een van de bekendere commandanten in het Franse leger tijdens de 100-jarige oorlog was Bertran Duguesclin. Zo ontactisch als hij was op een slagveld, zo geniaal was hij in guerilla en het bij verassing nemen van forten en kastelen. Zo maakte hij dankbaar gebruik van mooie dames van lichte zeden die het vijandige garnizoen bezig hielden. Dit gaf zijn manschappen voldoende kans om op het juiste moment de poorten open te doen

Michelangelo en Torrigiano
In zijn jeugd werkte Michelangelo eens samen met de latere beeldhouwer Torrigiano. Torrigiano was jaloers op Michelangelo's grote kunstvaardigheid en op het eerbetoon dat hem ten deel viel. Torrigiano begon hem te bespotten en sloeg hem uiteindelijk zelfs een gebroken neus. "Die kerel zal mijn signatuur dragen tot aan zijn dood", aldus Torrigiano. Michelangelo hield er een platte neus aan over.

Michelangelo en onbeantwoorde liefde
Michelangelo signeerde zijn Madonna met kind met de letters M.F. Hij was hevig verliefd op de vrouw die model stond, maar zij was reeds voorbestemd voor een huwelijk. Als eerbetoon beitelde Michelangelo de letters M.F. in het beeld. Oftewel Mia Florentina (Mijn Florentijnse).

Voorzittershamer
Het beschaafde rechtspreken en vergaderen, waarbij de rechter of de voorzitter de hamer hanteert, is gegroeid uit een niet zo wellevende gewoonte. In de Middeleeuwen werd iemand die zich niet aan de regels hield gestraft met een scherpe, tweebladige aks. Nam men zonder toestemming het woord, of gebruikte men geweld, dan kwam de bijl er aan te pas. De straf varieerde van het afsnijden van een stuk mantel tot het afhakken van een vinger of het hoofd.

Apenstaartje @
Het apenstaartje @ als symbool van het internet is in feite al 500 jaar oud en voert terug naar een term die de oude Grieken en Romeinen al gebruikten. Het teken duikt voor het eerst op in de zestiende eeuw in Italië in economische documenten van Venetiaanse kooplieden en is hij duidelijk te zien in een document uit 1536. Het teken @ werd in de handel in de Venetiaanse tijd gebruikt als afkorting voor 'amphora' (Grieks voor kruik), een maateenheid uit het oude Griekenland en Rome. In de negentiende eeuw ging het 'tegen de prijs van' betekenen en later verscheen het op schrijf- en telmachines. De keuze van het antieke symbool als kern van het virtuele tijdperk werd in het begin van de jaren zeventig gemaakt door een van de voorvaderen van het internet, de Amerikaanse computeringenieur Ray Tomlinson. Hij was de eerste die een systeem voor elektronische post bedacht en had daarvoor een symbool nodig tussen de naam van de ontvanger en het adres.

Paracelsus
Paracelsus was een Zwitsers arts en natuurwetenschapper, die sterk geloofde in de eigen waarneming. Alles wat in de toenmalige leerboeken stond, was gebaseerd op redeneringen. Paracelsus daarentegen argumenteerde dat je alleen door experimenten kennis kunt verwerven en kwam zo tot het bevel aan zijn studenten om hun boeken te verscheuren.

Ontbijt
Het ontstaan van het ontbijt: Het was in de middeleeuwen gebruikelijk, in hogere kringen, om pas na het middaguur de eerste maaltijd te nemen. Aangezien de mensen die wel hard moesten werken dit natuurlijk niet volhielden, moesten zij wel een ontbijt nemen. Dit bestond vaak uit pap. Later, na 1700, raakten koffie en thee ingeburgerd en bij de welgestelden onstond de gewoonte om de dag hiermee te beginnen. En wat is er lekkerder om bij de koffie wat lekkers te eten. Hiermee ontstond het ontbijt.

Noorse kerken op Sicilië
Op Sicilië staan naast Griekse en Romeinse ruïnes ook nog Noorse kerken. Deze kerken zijn er door de beruchte Noormannen/Vikingen gebouwd. Zij waren van 1058 tot 1090 heer en meester in Sicilië.

Oortje
De uitdrukking "hij kijkt alsof hij zijn laatste oortje versnoept heeft" kun je vergelijken met de hedendaagse uitdrukking "tot op de laatste cent". Een oort is een middeleeuwse munteenheid, ter waarde van ongeveer een kwart stuiver. Als je dus werkelijk tot op het laatste oortje je geld had opgemaakt, had je weinig reden tot vrolijkheid.

Jachtvarkens
In de middeleeuwen werden varkens in Engeland ingezet voor het opsporen en ophalen van geschoten wild, omdat het gewone volk in die tijd geen honden mocht houden.

Vork
De vork werd pas in de 15de eeuw uitgevonden. Messen en lepels werden al door de Grieken en Romeinen gebruikt, maar de kippenboutjes en de rest werden gewoon met de hand gegeten. Totdat een dame in Venetië, de echtgenote van de edelman Domenico Silvio, daar genoeg van kreeg en de vork uitvond. Maar vreemd genoeg werd de vork in het begin alleen maar gebruikt voor fruit. Het duurde wel even voordat iedereen aan zo'n raar ding gewend was en de vork ging gebruiken zoals dat nu nog gebeurd. De mensen vonden het maar raar om je stukje vlees aan zo'n ding te prikken met twee tanden in plaats van met je te eten.

Piscine
De uitdrukking: "Gods water Over Gods akker": In het koor van R.K. kerken bevond zich een zgn. piscine. Dat was een soort wasgelegenheid waardoor de priester ook het wijwater kon doen wegvloeien over het kerkhof rondom de kerk.

Vader, Zoon en Heilige Geest
Het koor is veelal ook 3 treden boven de vloer van het kerkschip gelegen. Gedachtig de uit te spreken woorden: Vader, Zoon en Heilige Geest.

Gescheiden entree
Het koor is altijd op het oosten gebouwd, de mannen betraden de kerk via de west- en de vrouwen via de noordzijde.

Christoffel
Boven de westelijke ingang van een kerk hangt heel vaak een beeld van de heilige Christoffel. Deze hangt daar, omdat als je Christoffel ziet je die dag niet zal overlijden. Aangezien een kerk, vooral in de middeleeuwen, letterlijk en figuurlijk midden in de stad staat, zag men zijn verschijning bijna altijd. Voor de middeleeuwse mens was dit een bittere waarheid. Vaak was de enige mogelijkheid dat je Christoffel niet kon zien als je ziek was en thuis moest blijven. De kans om dood te gaan was toen groot als je ziek was. En ja........ je had Christoffel niet gezien!!

Rijke stinkerds
De uitdrukking "rijke stinkerds" uitgelegd: De grootste angst voor elke christen is de angst voor het Laatste Oordeel. Een goede advocaat aan je zijde, die je leven al je goede daden ten overstaan van Hem bepleit, is in elk geval geen overbodige luxe. En wie kunnen overtuigender pleiten dan de heiligen? Het was dan zaak zo dicht mogelijk in de buurt van de heiligen begraven te worden, zodat zij jou, als het erom spande, niet zouden vergeten. Hun overblijfselen werden veelal in de crypten van kerken bewaard. Al snel werd de kring van "uitverkorenen" uitgebreid en vonden steeds meer welgestelde leken hun laatste rustplaats binnen de muren van de kerk. De kerken raakten overvol van graven van de gegoede burgerij, waardoor een misselijkmakende geur van ontbinding zich aan de kerkgangers opdrong. Het bezoeken van een kerk werd een vrijwel onmogelijke opgave. Mensen vielen flauw of bezweken zelfs tijdens de dienst. Pas aan het einde van de achttiende eeuw werd uit hygiënische overwegingen een verbod op het begraven in kerken uitgevaardigd.

Eduard en Salisbury
Koning Eduard III van Engeland organiseerde op zijn kasteel te Windsor een toernooi, waarbij hij de Orde van de Tafelronde ging oprichten. Maar er gebeurde iets waardoor de geschiedenis anders verliep: In 1347 ging Eduard naar een feest in Calais. En danste daar met gravin van Salisbury. Toen viel de gravin haar zijden kousenband op de vloer. Dit leidde tot heel wat hilariteit in de zaal, omdat als de kousenband was afgegleden dit vaak betekende dat de vrouw met een man had gevreeën. Men dacht dus dat ze met de koning was bezig geweest. Om haar eer te redden zei de koning "Honi soit qui mal y pense" en eerde haar door de meest prestigieuze ridderorde naar dit voorval te vernoemen.

Vrouw onthoofden
Op een bepaald moment had de Hertog van Beieren genoeg van zijn vrouw. Dus liet hij haar onthoofden, al pleitte ze onschuldig. De hertog ging daarop naar een toernooi, in de hoop als overwinnaar een nieuwe echtgenoot te vinden. Maar toen hij op het toernooi aankwam wachtte hem een verrassing. Een honderdtal ridders die ook kandidaat op het toernooi waren hadden allemaal op hun schild de beeltenis van een onthoofde vrouw geschilderd. Het toernooi werd afgelast en de hertog sleet de rest van zijn dagen alleen.

Makkelijke overwinning
In 1140 werd in de stad Lincoln in Engeland een toernooi gehouden. Toernooien waren op dat moment razend populair. Iedereen ging kijken, ook de stadswacht, en dus zag graaf van Chester zijn kans schoon. Hij viel de stad aan en veroverde deze… met maar drie soldaten!

Kus op een skelet
Ines de Castro kwam in het gevolg van Constanza van Castilië, de vrouw van de Portugese kroonprins Pedro, naar Portugal en werd Pedro's minnares. Na de dood van Constanza trouwde Pedro in het geheim met Ines. Zijn vader kwam er achter en liet Ines vermoorden. Toen vader overleed en Pedro koning werd, liet hij het lichaam van Ines naar het klooster van Alcobaca brengen. Hij zou haar toen hebben gekroond en zijn hovelingen opdracht hebben gegeven haar hand te kussen. Ze was al 2 jaar dood.

Platzak
Filips de Stoute heet officieel Filips van Bourgondië. Hij leidde het spreekwoordelijke bourgondische leven en gaf daaraan zoveel geld uit, dat zijn vrouw geen financiële middelen had om zijn begrafenis te betalen. Om te laten zien dat ze de erfenis niet wilde aannemen ( dat kon wel eens meer schuld dan bezittingen betekenen), legde ze zijn lege beurs op zijn doodskist.

Vlaams Byzantijnse keizer
Ooit heeft een Vlaamse graaf het nog tot keizer van het Byzantijnse Rijk geschopt. Boudewijn IX, die sinds 1194 graaf van Vlaanderen was, nam deel aan de Vierde Kruistocht. Hij vertrok met Pasen in 1202 met zijn ridders uit Vlaanderen, maar in plaats van rechtstreeks naar Palestina te reizen, raakte hij verwikkeld in conflicten met het Byzantijnse Rijk. Hij veroverde Constantinopel en werd er op 9 mei 1204 tot keizer gekozen en enkele dagen later gekroond. Het jaar daarop raakte de nieuwe koning in conflict met de Bulgaarse koning en werd in een veldslag gevangen genomen, waarna men nooit meer een spoor van hem heeft kunnen vinden.