Wereldoorlogen

Wereldoorlogen

tijd van WereldoorlogenLeerplicht
De leerplichtwet van 1901 was op het nippertje aangenomen. Het was uiteindelijk aan het paard van kamerlid Schimmelpenninck te danken dat de wet werd aangenomen. Schimmelpenninck wilde eigenlijk tegen stemmen, maar omdat hij van zijn paard was gevallen, miste hij de stemming. De wet werd met één stem verschil aangenomen

Hitler
De moeder van Adolf Hitler overwoog ernstig om abortus te laten plegen, maar haar dokter praatte het haar uit haar hoofd.

Zomertijd
De zomertijd hebben we te danken aan een oorlog. Namelijk de Eerste Wereldoorlog die van 1914 tot 1918 duurde. Duitsland was genoodzaakt om zuinig met energie om te gaan. Daarom verzetten ze de klok 1 uur vooruit. Mensen hoeven dan 's avonds pas een uur later hun lampen aan te doen en als miljoenen mensen dat doen, scheelt dat een heleboel energie. Op 30 april 1916 ging deze regeling in Duitsland in en niet veel later volgden ook de andere landen van Europa.

Krijgsgevangen?
Duitse militairen werden na afloop van de Tweede Wereldoorlog formeel niet krijgsgevangen gemaakt. Op bevel van de Amerikaanse opperbevelhebber werd er voor hen een nieuwe categorie gecreëerd: De Surrendered Enemy Personnel of Disarmed German Persons. Reden hiervoor was dat de Conventie van Genève voorschrijft dat de overwinnaar verantwoordelijk is voor het welzijn van de gevangenen. Onder de nu bedachte constructie kon die verantwoordelijkheid worden overgedragen aan de Duitse militaire hiërarchie. De Duitsers kregen een eigen rechtspraak, waardoor na de capitulatie bij deserteurs nog doodvonnissen werden uitgesproken en uitgevoerd. Dit gebeurde onder Canadese supervisie.

Lili Marlene
Het verhaal van het liedje Lili-Marlene: De Duitse soldaat Hans Leip, die in 1915 ergens aan het oostfront droomde dat twee vriendinnetjes, Lili en Marlene, met hem onder de poort stonden. Om zich op te vrolijken neuriede hij een melodietje en voegde er enkele sentimentele zinnen aan toe. De dagelijkse realiteit van oorlog kreeg de overhand en hij vergat het liedje. Tot hij het zich 20 jaar later weer herinnerde. Hij voegde er nog enkele regels aan toe en zette het samen met Norbert Schultz op de plaat. Het werd een flop, totdat Radio Belgrado in 1941 het plaatje draaide. De muziek werd in Noord-Afrika gehoord door zowel de Duitse als de Britse soldaten. En dit keer sloeg het liedje aan. De tekst werd in het Engels vertaald en gezongen door Anne Shelton. Het verhaal gaat dat na de verovering van Tobruk een groep Britse gevangenen door de linies van het Duitse leger liepen en beide zijden hetzelfde liedje zongen. De bekendste vertolking van het liedje staat op naam van Marlene Dietrich.

Vinger eraf
Twee tegenstanders die een opmerkelijke overeenkomst hebben. In WO II misten zowel de Japanse Admiraal Isoroku Yamamoto en de Amerikaanse Admiraal Chester Nimitz, twee vingers als gevolg van ongelukjes toen ze nog jongere officiers waren.

Dik Trom
In de Tweede Wereldoorlog werd het boek De zoon van Dik Trom van C.Joh.Kiviet verboden. Dit boek stamde uit 1907. De Duitsers stoorden zich aan een "anti-Duitse" passage in het boek, waarin de zoon van Dik Trom en zijn vrienden een inval van het Duitse leger op Hollands grondgebied speelden. In 1942 verscheen er een gecensureerde uitgave, waarin het Duitse leger werd veranderd in een naamloze vijand. Na de oorlog werd de censuur niet meer teruggedraaid, want tot in de laatste uitgave ontbreekt de kreet: "Weg met de Duitschers!"

Adenauer
Adenauer, de bondskanselier van West-Duitsland van 1949-1963, was na de Eerste Wereldoorlog Oberbürgermeister van Keulen. Maar na de Eerste Wereldoorlog was er in Kiel een opstand onder leiding van soldaten. Deze soldaten stapten op de treinen om zo verder het land in te gaan en overal een revolutie te ontketenen. Adenauer belde de Duitse Spoorwegen met het verzoek om onmiddellijk de treinen te laten tegenhouden. De Duitse Spoorwegen weigerden dit echter, omdat dan de dienstregeling in de war zou lopen. Ze riskeerden liever een revolutie dan een in de war lopende dienstregeling.

Robot
Het begrip robot komt uit het Tsjechisch. Het verwijst naar een persoon die hard werkt aan iets wat geen enkele herseninspanning vergt. De toneelschrijver Karel Capek introduceerde de term robot in zijn toneelstuk 'RUR' uit 1923. RUR was een afkorting voor Rossums Universele Robots.

Mercedes
De naam Mercedes is afkomstig van een vrouw. Haar volledeige naam was Mercedes Jellinek, de dochter van Emil Jellinek, de Oostenrijks-Hongaarse consul-generaal in Nice, die in 1900 het eerste Mercedes model financierde.

Zilveren Pijl
In de vroegere racerij (vanaf het begin dat er auto's bestaan) hadden de auto's van deelnemende equipes per land dezelfde kleur. Zo waren Britse raceauto's groen, Italiaanse raceauto's rood en Franse raceauto's blauw. De Duitse raceauto's waren eerst wit en later zilverkleurig. Door de kleur van de auto kon de jury makkelijker beoordelen welk land een race had gewonnen. Waarom de Duitse raceauto's later zilverkleurig waren is ook bekend: Een lichtere auto rijdt sneller. Door de auto niet meer te spuiten, spaart men gewicht (van de verf), waardoor het zilverkleurige metaal (blik, staal of aluminium) gewoon zichtbaar blijft.

Theezakje
Het theezakje is strikt genomen geen uitvinding, maar het gevolg van een vergissing. De persoon verantwoordelijk voor het misverstand is de New Yorkse thee-importeur Thomas Sullivan. Het jaar was 1904. Thee kwam aan het begin van de twintigste eeuw normaal gesproken in tinnen dozen. Sullivan wilde zijn klanten wat staaltjes sturen van theesoorten en wilde geen fortuin uitgeven aan kleine tinnen doosjes. Daarom had hij het simpele idee om de thee in kleine zijden zakjes te stoppen. Maar zijn klanten begrepen niet dat ze de thee eerst uit de zakjes moesten halen en stopten ze rechtstreeks in de theepot. Door dit malle misverstand was het theezakje geboren. En gedurende de twintigste eeuw zou als gevolg daarvan de theecultuur wereldwijd veranderen.

Katogen
In 1934 zijn de zogenaamde katogen uitgevonden (die reflectoren in het wegdek). De Engelsman Percy Shaw werd bij zijn uitvinding geïnspireerd door een echte kat. De reflectie van het licht van zijn koplampen in de ogen van een kat voorkwam dat hij per ongeluk van de weg af raakte.

Boeing 747
De spanwijdte van een Boeing 747 is op dit moment langer dan de eerste vlucht van de Whright broertjes.

Magnetron
Voor sommigen is het nauwelijks voorstelbaar dat koken ooit uren in beslag nam. Tegenwoordig kun je namelijk een maaltijd in een magnetron doen en is je maaltijdje zo klaar. De magnetronoven is nog niet zo lang een vast beeld in de moderne keuken, maar toch is het apparaat al een paar decennia oud. Het geboortejaar van de magnetron is namelijk 1948.

Bal gehakt
De uitdrukking "Bal Gehakt" voor een verachtenswaardig man vindt zijn oorsprong in het begin van de 20ste eeuw. Een bal gehakt is een andere benaming voor onderkruiper bij een staking. Iemand die dus niet staakt, maar gewoon aan het werk gaat en daarmee zijn collega's in de wielen rijdt. De uitdrukking zou ontstaan zijn aan het eind van de Eerste Wereldoorlog tijdens een havenstaking. De Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij probeerde de staking te breken door werkwilligen te paaien met een warme maaltijd inclusief gehaktbal. De "gehakteters" werden door de stakers vanachter de hekken uitgescholden voor bal gehakt.

Einstein
Van Albert Einstein is bekend dat hij er als kind bijzonder lang over deed om te beginnen met praten. Op een goede dag echter, tijdens het avondeten, kwam er een einde aan zijn zwijgen, naar verluidt met de volzin: "De soep is te heet." Zijn ouders waren verrukt over zijn vorderingen, maar vroegen zich natuurlijk tegelijkertijd af waarom de jonge Albert niet eerder had gesproken. Het antwoord luidde eenvoudig: "Omdat tot nu toe alles in orde was."

Avondkwartje
Het avondkwartje was de stuiver van nikkel en koper die in 1907 voor het eerst werd geslagen. Door zijn grootte en de zilverachtige kleur was hij nauwelijks te onderscheiden van het zilveren kwartje. De stuiver van 1907 werd avondkwartje genoemd, omdat hij bij weinig licht gemakkelijk voor kwartje werd aangezien. De overheid greep snel in en bedacht de volgende oplossing. De munt bleef zilverachtig maar de vorm werd vierkant. De eerste en tot nu toe enige vierkante munt in het Nederlandse decimale muntstelsel.

Freudiaans vuur
Velen zeggen dat de beschaving begon op het moment dat de mens het vuur beheerste. Ook Freud gaat hier in zijn theorie over de beschaving van de mens vanuit. De primitieve mens had, volgens Freud, zodra hij vuur zag, de neiging om een infantiele behoefte te bevredigen. Hij moest en zou dit vuur uitplassen. De mens kon pas met zijn beschaving beginnen op het moment dat er één man in staat was deze neiging te onderdrukken en het vuur te bewaren. Dat uiteindelijk de vrouw het vuur in bewaring kreeg, was omdat haar anatomie zich er niet voor leende om het vuur uit te plassen.

Rooie rug
Waarom een duizendje ook wel een rooie rug wordt genoemd: Het woord duikt voor het eerst op in het Algemeen Handelsblad van 21 april 1916, waar wordt gespoken over een pakje 'rode ruggetjes'. De bijnaam had het biljet te danken aan zijn uiterlijke verschijningsvorm. De achterzijde (de rug) was bedrukt in rode inkt. Opvallend aan de rugzijde was bovendien een tekst die in gebogen lijn was aangebracht. De kromming doet denken aan een kromme rug.

Greta Garbo
Greta Garbo kon meedoen aan de zeilwedstrijden om de America's Cup. Dat zat zo. Op de grote jachten, waarmee vanaf 1930 de wedstrijden om de America's Cup werden gezeild, raakten grote kluivers in zwang, die met twee schoten moesten worden dichtgetrokken. Vanwege hun onhandelbaarheid kregen deze zeilen de bijnaam 'Greta Garbo', naar de Zweedse filmster die ook de gemakkelijkste niet was.

Nederlands elftal
Sinds 1905 bestaat het Nederlands elftal officieel. Op 30 april van dat jaar speelde 'Oranje' in Antwerpen zijn eerste interland tegen België. De naam 'Oranje' moet nog met een korreltje zout worden genomen. Nederland speelde in witte shirts met een rood-wit-blauwe baan, lopend van onder de linker oksel naar de rechter heup.

Computerbug
De eerste computerbug was geen elektronisch foutje, maar een echt insect. Het slachtoffer was de Harvard Mark II, een experimentele computer. In 1945 vertoonde deze machine enkele mankementen en de oorzaak bleek een motje te zijn. Dankzij dit motje is het woord bug een ingeburgerd begrip in de computerwereld.

De Waalbrug
De Waalbrug in Nijmegen werd gebouwd tijdens de crisisjaren in de jaren dertig en verschafte veel werk. Pieter van der Veer hielp ook aan de bouw van de brug mee. Deze brug was heel belangrijk voor hem, want zijn liefje waarmee hij wilde trouwen woonde aan de overkant in Lent. Maar toen de pijlers van de brug al voor de helft gevuld waren met beton, verloor de voorman van Pieter zijn evenwicht en dreigde in de zuil te vallen. Pieter probeerde zijn voorman tegen te houden, maar dat werd hem zelf ook noodlottig. Toen de echte hulp arriveerde, de andere werklui konden er niet bij, was het al te laat. Het beton begon al te harden rondom de mannen die flink naar adem hapten. De volgende dag is besloten om de pijler tot graf te laten dienen van Pieter en zijn baas

Wells en Churchill
De schrijver H.B.Wells en Churchill mochten elkaar absoluut niet.
Wells stuurde Churchill het volgende briefje: "I send you two tickets for the first night of my new play, bring a friend, if you have one!" Churchil schreef het volgende terug: "I'am sorry I'am unable to come to the first night, maybe the next, if there is one!"

Gele en roze trui
Waarom is de trui van de Tour de France geel? En waarom is de trui van de Giro d' Italia roze?: De Tour de France werd gesponsord en nog steeds door de krant L'equipe. Vroeger werd deze krant op geel papier gedrukt, vandaar de gele trui. In Italië was en is de Gazetto Dello Sport de sponsor van de Giro. Deze krant wordt nog steeds gedrukt op roze papier. Vandaar de roze trui.